Το ερευνητικό πρόγραμμα FOLDIT στοχεύει στη διερεύνηση των πολύπλοκων μηχανισμών που λειτουργούν πίσω από την λανθασμένη αναδίπλωση των πρωτεϊνών, έναν βασικό παράγοντα στην παθογένεση διαφόρων πολυπαραγοντικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των νευροεκφυλιστικών διαταραχών.
Αξιοποιώντας έναν υπερσύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό με τη χρηματοδότηση του ΕΠΑνΕΚ, όπως το μικροσκόπιο ατομικής δύναμης-δυναμικής φασματοσκοπίας, και τις υπάρχουσες εγκαταστάσεις του Εργαστηρίου Βιοπληροφορικής και Ανθρώπινης Ηλεκτροφυσιολογίας (BiHeLab), διεξάγονται στοχευμένα πειράματα σε βιοδείγματα για να διερευνηθεί και να κατανοηθεί βαθύτερα αυτήν η κρίσιμη για την υγεία βιολογική διαδικασία.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο λειτουργίας του έργου πραγματοποιούνται μελέτες ελέγχου μοτίβων πρωτεϊνικής αναδίπλωσης σε επιλεγμένες πρωτεΐνες-στόχους για εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων ως προς το ρόλο της ελαττωματικής αναδίπλωσης και του σχηματισμού συσσωματωμάτων. Η επιλογή των πρωτεϊνών γίνεται βάσει κατάλληλων κριτηρίων (αμινοξική αλληλουχία, περιοχή φωσφορυλίωσης), ενώ για την ανάλυση των αποτελεσμάτων και την ερμηνεία των δεδομένων εφαρμόζονται κατάλληλα λογισμικά επεξεργασίας.
Η πρωτοτυπία της μελέτης βασίζεται στο γεγονός ότι αυτή πραγματοποιείται με τη χρήση εξειδικευμένης πειραματικής μεθοδολογίας, όπως η μικροσκοπία ατομικών δυνάμεων, η οποία δύναται να καταστήσει εφικτή την παρατήρηση χρονοεξαρτώμενης συσσωμάτωσης πρωτεϊνικών μορίων σε επαφή με δύο μοντέλα στερεών επιφανειών και την εξαγωγή επιμέρους κινητικών παραμέτρων. Το μικροσκόπιο ατομικής δύναμης που χρησιμοποιείται στα πλαίσια του έργου αποτελεί μία πλήρως αυτοματοποιημένη πειραματική διάταξη για τη διεξαγωγή δυναμικής φασματοσκοπίας, η οποία επιτρέπει την απεικόνιση και μελέτη της βραχύβιας αναδίπλωσης και αποδιάταξης μεμονωμένων βιολογικών μακρομορίων.
Οι πέντε στόχοι του έργου FOLDIT συνοψίζονται ως εξής:
Στόχος 1: Εγκατάσταση, λειτουργία και παραμετροποίηση εξοπλισμού – Μικροσκόπιο Ατομικής Δύναμης και Δυναμική Φασματοσκοπία για τη διεξαγωγή πειραμάτων που αφορούν την λανθασμένη αναδίπλωση πρωτεϊνών.
Στόχος 2: Εκπαίδευση του προσωπικού για τη χρήση του εξοπλισμού.
Στόχος 3: Συλλογή δεδομένων ασθενών και εξαγωγή δεδομένων με χρήση του εξοπλισμού.
Στόχος 4: Ανάλυση των αποτελεσμάτων και διαχείριση των εξαγόμενων ερευνητικών αποτελεσμάτων σχετικά με ιδιότητες και κινητικές παραμέτρους αποδιάταξης, το ρόλο της ελαττωματικής αναδίπλωσης των πρωτεϊνών και των συσσωματωμάτων τους στις πρωτεϊνοπάθειες. Παράλληλα το έργο διακρίνεται και από τους θεραπευτικούς στόχους, τη μεταφραστική έρευνα και τις κλινικές δοκιμές για ασθένειες που σχετίζονται με πρωτεΐνες με ελαττωματική αναδίπλωση.
Στόχος 5: Μελέτη σκοπιμότητας και σχεδιασμός βιωσιμότητας για μακροχρόνια χρήση του εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών χρήσης
Το έργο FOLDIT δημιουργεί επιπλέον πολλά οφέλη για τους ερευνητές, την επιστημονική κοινότητα και την κοινωνία στο σύνολό της. Ορισμένα από τα βασικά πλεονεκτήματα είναι τα εξής:
– Βελτιωμένη κατανόηση των μηχανισμών της νόσου: Η μελέτη της λανθασμένης αναδίπλωσης των πρωτεϊνών είναι ζωτικής σημασίας για την κατανόηση της παθογένεσης διαφόρων πολυπαραγοντικών και ανίατων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των νευροεκφυλιστικών διαταραχών. Αυτή η έρευνα συμβάλει στη γνώση της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με τους υποκείμενους μηχανισμούς αυτών των ασθενειών, ανοίγοντας το δρόμο για νέες θεραπευτικές στρατηγικές.
– Βελτιωμένες ερευνητικές δυνατότητες: Η απόκτηση του μικροσκοπίου ατομικής δύναμης και η ενσωμάτωσή του με τον υπάρχοντα εργαστηριακό εξοπλισμό BiHeLab έχει επιτρέψει στους ερευνητές να διεξάγουν στοχευμένα πειράματα σε βιοδείγματα. Αυτός ο υπερσύγχρονος εξοπλισμός όχι μόνο έχει εξορθολογίσει την ερευνητική διαδικασία αλλά εξασφαλίζει και ακριβή και αξιόπιστα αποτελέσματα, οδηγώντας τελικά σε πιο αποτελεσματικές στρατηγικές θεραπείας.
– Ενίσχυση της επιστημονικής φήμης και προσέλκυση ερευνητών: Μέσα από τη διεξαγωγή έρευνας αιχμής, καθώς και την επένδυση στον προηγμένο εργαστηριακό εξοπλισμό του BiHeLab, το ίδρυμα μπορεί να ενισχύσει τη φήμη του στην επιστημονική κοινότητα. Αυτό με τη σειρά του αναμένεται να προσελκύσει ερευνητές και φοιτητές υψηλής εξειδίκευσης στο ίδρυμα, ενθαρρύνοντας ένα πλούσιο περιβάλλον για καινοτομία και ανακάλυψη.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δικαιούχος του έργου: «Η απόκτηση του εξειδικευμένου εξοπλισμού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη διεξαγωγή της μελέτης, συνεπώς η χρηματοδότηση μέσω του ΕΠΑνΕΚ που κατέστησε την απόκτησή του εφικτή ήταν αναγκαία και επωφελέστατη».
Το έργο «Ανάπτυξη ερευνητικής υποδομής στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο για τη μελέτη αναδίπλωσης πρωτεινών στις νευροεκφυλιστικές ασθένειες (FOLDIT)» με συνολικό προϋπολογισμό και δημόσια δαπάνη 1.373.897,23 ευρώ, συγχρηματοδοτήθηκε από το ΕΠΑνΕΚ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 με τη συμμετοχή εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και με δικαιούχο τον ΕΙΔΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΚΟΝΔΥΛΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΟΝΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ.
| FOLDIT | |
| Τομέας Παρέμβασης: | Έρευνα και Τεχνολογία |
| Περιφέρεια: | Ιονίων Νήσων |
| Επιχ. Πρόγραμμα: | Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) |
| Δράση: | Υποστήριξη της Περιφερειακής Αριστείας |
| Ταμείο: | Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) |
| Δικαιούχος: | Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας Ιονίου Πανεπιστημίου |
| Π/Υ έργου: | 1.373.897,23 ευρώ |
| Δημόσια Δαπάνη: | 1.373.897,23 ευρώ |
06/04/2023
