Αποκατάσταση της Ι.Μονής Δαφνίου με την συμβολή του ΕΠΑνΕΚ (ΕΣΠΑ 2014-2020)

Το μεσοβυζαντινό μοναστήρι του Δαφνίου βρίσκεται στις υπώρειες του όρους Αιγάλεω,  το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως μόνιμο καταφύγιο άγριας ζωής, και στο μέσον περίπου της αρχαίας Ιεράς Οδού, που οδηγούσε από την Αθήνα στην Ελευσίνα. Δεδομένου ότι το μνημείο αποτελεί τοπόσημο για την περιοχή και τους κατοίκους της, ο Δήμος και η τοπική κοινωνία υποδέχτηκαν θερμά το έργο της αποκατάστασης του Μεγάλου Περιβόλου της Μονής, που έρχεται να συμπληρώσει μια σειρά εργασιών που πραγματοποιήθηκαν στο μοναστήρι μετά τον σεισμό του 1999. Από το 1990, η Μονή Δαφνίου περιλαμβάνεται ως σειριακή (ενιαία) εγγραφή μαζί με τη Μονή Οσίου Λουκά στο Στείρι Βοιωτίας και τη Νέα Μονή της Χίου στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Το έργο «Αποκατάσταση Μεγάλου Περιβόλου της Ι.Μ. Δαφνίου, B΄ Φάση» με συνολικό προϋπολογισμό 1.320.000,00 ευρώ εντάχθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΣΠΑ 2014-2020) με συγχρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Για την αποκατάστασή της Μονής αξιοποιήθηκε κατά το δυνατό το αυθεντικό ευρισκόμενο υλικό, ενώ παράλληλα πραγματοποιήθηκαν εργαστηριακές αναλύσεις και δειγματοληψίες από τα αρχικά υλικά δόμησης, ώστε η αποκατάσταση της τοιχοδομίας στο πλαίσιο υλοποίηση του έργου να είναι συμβατή με το αρχαίο υλικό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η μέθοδος επανατοποθέτησης στο τείχος των καταβιβασθεισών επάλξεων με την εφαρμογή μιας ειδικής μεταλλικής διάταξης αγκύρωσης, σχεδιασμένης σε συνεργασία με το Πολυτεχνείο Αθηνών ώστε σε περίπτωση σεισμού η έπαλξη να ταλαντώνεται, αλλά να μην καταρρέει.

Φυσικό αντικείμενο της Πράξης αποτέλεσε το βορειοδυτικό τμήμα του βόρειου τείχους του Μεγάλου Περιβόλου της Μονής, μήκους 39 μέτρων, το οποίο εκτείνεται από τη δυτική γωνία, έως το τελευταίο σωζόμενο τόξο της τοξοστοιχίας. Πρόκειται για το πληρέστερα σωζόμενο τμήμα των τειχών, με συνεχή, συμπαγή, αμφιπρόσωπο τοίχο (μέγιστο ύψος 9,70 μέτρα), τυφλά αψιδώματα, περίδρομο, πύργο και μία από τις επάλξεις κατά χώραν. Επτά ακόμα έχουν καταβιβασθεί για συντήρηση, στερέωση και μελλοντική επανατοποθέτηση.

Ειδικότερα, η υλοποίηση του έργου αφορά στις παρακάτω κατηγορίες παρεμβάσεων:

– Οργάνωση και βελτίωση εγκαταστάσεων εργοταξίου,
– Διερευνητικές ανασκαφικές εργασίες,
– Αφαίρεση των επιχώσεων από την εξωτερική πλευρά του βόρειου τείχους και κοπή των κωνοφόρων δέντρων από την ίδια περιοχή,
– Καθαιρέσεις βλαπτικών ή αλλοιωμένων νεότερων επεμβάσεων και λιθοδομών,
– Καθαιρέσεις σύγχρονων αναλημματικών τοιχοποιιών,
– Αρμολογήματα με διατήρηση και στερέωση των αρχαίων κονιαμάτων,
– Τοπικές ανοικοδομήσεις λιθοδομών και συμπληρώσεις μορφής, με ταυτόχρονη τοποθέτηση μεταλλικών βλήτρων συρραφής,
– Ενέματα υδραυλικής ασβέστου για την αποκατάσταση της συνέχειας των λιθοδομών και των διόδων διατρημάτων των μεταλλικών ενισχύσεων,
– Συμπλήρωση και στερέωση λατυποπαγών λιθοπλίνθων,
– Τοποθέτηση μεταλλικών ενισχύσεων ποικίλων τύπων (όπως ελκυστήρες, αγκύρια, βλήτρα, κ.λπ.),
– Οριστική αποκατάσταση δυτικού πύργου (ανακτίσεις, θολοδομία, κ.λπ.),
– Αποκατάσταση και επανατοποθέτηση των καταβιβασθεισών επάλξεων, καθώς και συμπλήρωση της ελλείπουσας και
– Εργασίες ήπιας διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου του τείχους. Βελτίωση πρόσβασης οχημάτων εργοταξίου, η οποία λειτουργεί και ως πρόσβαση ΑμεΑ.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το εργοτάξιο επισκέφθηκαν ομάδες φοιτητών του Πολυτεχνείου και ενίοτε επιστήμονες από άλλες χώρες, προκειμένου να δουν στην πράξη τις μεθόδους και τον τρόπο αποκατάστασης του τείχους.  Επιπλέον, από την Εφορεία Αρχαιοτήτων και τον Δήμο Χαϊδαρίου διοργανώνονται αρκετές πολιτιστικές εκδηλώσεις, καθώς και τακτικές επισκέψεις σχολικών μονάδων, οι οποίες συμβάλλουν θετικά στην προβολή του και στην αύξηση της επισκεψιμότητας, η οποία σε λιγότερο από τέσσερα χρόνια τετραπλασιάστηκε, ξεπερνώντας τον στόχο που είχε τεθεί στο Τεχνικό Δελτίο του έργου.

Ιστοσελίδα: www.efada.gr

29/03/2024