EWSMD: Σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τις μεταδιδόμενες ασθένειες από τα κουνούπια και εφαρμογή νέων εργαλείων για την καταπολέμηση των φορέων ασθενειών σε αστικό περιβάλλον

Το έργο αφορά στη δυνατότητα πρόβλεψης του κινδύνου που προκύπτει από τις ιογενείς ασθένειες για τους ανθρώπους στην Ευρώπη , οι οποίες  μεταδίδονται από τα κουνούπια, όπως οι: Ιός του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ), δάγκειος πυρετός, Chikungunya και Usutu.

Ο μόνος διαθέσιμος τρόπος αντιμετώπισης για τις παραπάνω ασθένειες είναι η αποτελεσματική καταπολέμηση των κουνουπιών. Ειδικότερα, ο ΙΔΝ αντιπροσωπεύει την σημαντικότερη λοίμωξη που μεταδίδεται από κουνούπια στην Ευρώπη (με 80 περίπου σοβαρά περιστατικά εγκεφαλίτιδας στην Ελλάδα σχεδόν κάθε χρόνο και με καταγραφή ανθρώπινων κρουσμάτων για πρώτη φορά στην Γερμανία το 2019).

Προαπαιτούμενο για το έργο ήταν η συστηματική προετοιμασία και επεξεργασία εντομολογικών, επιδημιολογικών, κλιματικών και γεωγραφικών δεδομένων δεκαετίας για την ανάπτυξη και εγκατάσταση ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης στις περιοχές εφαρμογής του έργου (Κεντρική Μακεδονία, Ελλάδα, Baden Württemberg και Rheinland Pfalz, Γερμανία) σε σχέση με την εμφάνιση ιογενών ασθενειών μεταδιδόμενων από κουνούπια (με έμφαση στον Ιό του Δυτικού Νείλου/ ΙΔΝ).

Η Δράση Διμερής Συνεργασία Ε&Τ Ελλάδας- Γερμανίας βοήθησε στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και δεδομένων ανάμεσα στα δύο συμμετέχοντα μεγάλα ερευνητικά ιδρύματα στον χώρο της ιολογίας (Bernhard Nocht Institute for Tropical Medicine/ BNITM και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης/ ΑΠΘ) και την αξιοποίησή τους από δύο από τους σημαντικότερους στην Ευρώπη φορείς καταπολέμησης κουνουπιών (Kommunale Aktionsgemeinschaft zur Bekämpfung der Schnakenplage e.V. KABS και Οικοανάπτυξη Α.Ε.).

Όπως αναφέρει ενδεικτικά η κα. Sandra Gewehr (Οικοανάπτυξη Α.Ε): «Η δυνατότητα συνεργασίας με τους Γερμανικούς φορείς που μας προσέφερε η συγκεκριμένη Δράση, υπήρξε καθοριστικής σημασίας για την επιτυχία του έργου».

Το βασικό αποτέλεσμα του έργου είναι η ανάπτυξη και λειτουργία ενός κοινού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τον ΙΔΝ, το οποίο εφαρμόστηκε και αξιολογήθηκε στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σε πιλοτική βάση το 2019 και σε επιχειρησιακή βάση το 2020 σε πραγματικές επιδημικές συνθήκες, με μεγάλους αριθμούς ανθρώπινων κρουσμάτων ΙΔΝ.

Συνοπτικά τα οφέλη που προκύπτουν από το έργο EWSMD είναι τα ακόλουθα:
1. Εντοπισμός περιοχών υψηλού κινδύνου και προσδιορισμός κρίσιμων χρονικών διαστημάτων της κυκλοφορίας του ιού του Δυτικού Νείλου
2. Ορισμός ορθών πρακτικών και αποτίμηση καινοτόμων εργαλείων και μεθόδων για την καταπολέμηση των κουνουπιών στο αστικό περιβάλλον
3. Δημιουργία, ενημέρωση και διάθεση σε όλα τα ενδιαφερόμενα θεσμικά όργανα της Δημόσιας Υγείας ή και άλλους φορείς μιας λειτουργικής εφαρμογής webGIS (www.wnvalert.eu), στην οποία οι χρήστες θα έχουν τη δυνατότητα να βλέπουν, να εξερευνούν, να θέτουν ερωτήματα και να εμφανίζουν τους περιοδικούς χάρτες κινδύνου του Συστήματος της Έγκαιρης Προειδοποίησης εμφάνισης ασθενειών μεταδιδόμενων με τα κουνούπια.
4. Ανάδειξη και προβολή ενός σημαντικού έργου προστασίας της δημόσιας υγείας, εν προκειμένω του έργου καταπολέμησης κουνουπιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας
5. Εφαρμογή για πρώτη φορά στην Ευρώπη υπό πραγματικά επιδημικές συνθήκες ενός αξιόπιστου συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τον Ιό του Δυτικού Νείλου.

Στα σημαντικά οφέλη του έργου, επίσης, συγκαταλέγεται  η σύνδεση μεγάλων Ευρωπαϊκών φορέων σε σχέση με την ανίχνευση ιών (BNITM, ΑΠΘ) και την επιτήρηση και την καταπολέμηση κουνουπιών (GFS/IfD – KABS και Οικοανάπτυξη Α.Ε.)  από την Γερμανία και την Ελλάδα.  Η σύνδεση αυτή οδήγησε στη συμμετοχή και των τεσσάρων εταίρων του έργου EWSMD σε μια νέα κοινοπραξία EYWA (Early Warning System for Mosquito-borne Diseases) με 15 εταίρους από πέντε Ευρωπαϊκές χώρες, υπό τον συντονισμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, για την υποψηφιότητα για το Βραβείο Horizon του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας (EIC, European Innovation Council) «Early warning for epidemics».

Περαιτέρω, ως καλές  πρακτικές αναγνωρίζονται:

i. η μετα-ανάλυση των επιδημιολογικών δεδομένων που προέκυψαν από τη σημαντική επιδημία του ιού του Δυτικού Νείλου/ΙΔΝ  που εμφανίστηκε στη Β. Ελλάδα (μετά το 2010), σε συνδυασμό με μεγάλου όγκου δεδομένα παρατήρησης γης, προκειμένου η Γερμανία και η Ελλάδα να προετοιμαστούν αναλόγως απέναντι στον ιό αλλά και σε άλλες αρμποϊώσεις,
ii. η δημιουργία μοντέλων ημερήσιας πρόβλεψης σχετικά με την αφθονία ακμαίων κουνουπιών στην Κ. Μακεδονία, τα οποία και απετέλεσαν τη βάση για την ηλεκτρονική εφαρμογή ανοιχτού τύπου (“Mosquito vision”) της Οικοανάπτυξης Α.Ε. με μετεωρολογικές προβλέψεις του ΑΠΘ για την όχληση από κουνούπια σε επίπεδο οικισμού,
iii. η δημιουργία μοντέλου εβδομαδιαίας πρόβλεψης για τον επιδημιολογικό κίνδυνο από ΙΔΝ για την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας (διαβαθμισμένη πληροφορία για τις υπηρεσίες υγείας),
iv.  η ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων των προβλέψεων αυτών στην οργάνωση και εκτέλεση του έργου καταπολέμησης κουνουπιών στην Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας από την Οικοανάπτυξη Α.Ε. σε συνεργασία με την Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας ,και
v. η συστηματική αποστολή των προβλέψεων αφθονίας ακμαίων κουνουπιών στις Υπηρεσίας Δημόσιας Υγείας στο πλαίσιο του EYWA.

Η Δράση «Διμερής Συνεργασία Ε&Τ Ελλάδας – Γερμανίας», μέσω της οποίας υλοποιείται το συγκεκριμένο έργο,  συγχρηματοδοτείται από το ΕΠΑνΕΚ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και από εθνικούς πόρους) και υλοποιείται μέσω της Γενικής Γραμματείας  Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ).

Ιστοσελίδα: https://ecodev.gr/

31/05/2021